Juridische informatie:Ontheffing en ontzetting uit de ouderlijke macht

Ontheffing* en ontzetting* uit de ouderlijke macht zijn maatregelen die verder gaan dan O.T.S. en uithuisplaatsing. In beide gevallen wordt de ouder het gezag over het kind afgenomen. Een voogd krijgt het gezag over het kind.

Wat is ontheffing uit de ouderlijke macht?
Ontheffing uit de ouderlijke macht betekent dat de ouder het gezag over het kind verliest. De ouder heeft geen invloed op het kind en voedt het kind ook niet meer op.
Een ontheffing wordt opgelegd als blijkt dat de ouder niet in staat is om het kind op te voeden. Dit kan bijvoorbeeld zijn door persoonlijke problemen of een psychiatrische beperking. Ontheffing van een ouder uit de ouderlijke macht kan uitgesproken worden op verzoek van de Raad voor de Kinderbescherming en het Openbaar Ministerie.
Een ontheffing kan zowel vrijwillig als gedwongen zijn. Bij vrijwillige ontheffing stemt de ouder in met de maatregel. Als de ouder niet wil meewerken aan een ontheffing kan de rechtbank gedwongen ontheffing opleggen. De rechtbank kan dit doen als een van de volgende punten aan de orde is:

Er is sinds zes maanden een O.T.S. opgelegd omdat het kind bedreigd werd in de ontwikkeling. Na deze zes maanden blijkt dat de ouder niet in staat is het kind op te voeden. De O.T.S. blijkt niet voldoende om de dreiging voor het kind weg te nemen.
Het kind is meer dan anderhalf jaar uit huis geplaatst. Het blijkt dat de ouder niet in staat is het kind op te voeden. De tijdelijke uithuisplaatsing blijkt niet voldoende om de dreiging voor het kind weg te nemen.
Het geestelijk vermogen van de ouder zo is dat hij zijn eigen wil niet kan bepalen en zijn eigen verklaringen niet kan begrijpen.
Het kind woont sinds een jaar bij een ander gezin en wordt hier ook opgevoed. Dit gebeurt met instemming van de ouder en is géén O.T.S. of uithuisplaatsing. Terugkeer naar het ouderlijk gezin is voor de ontwikkeling van het kind bedreigend.
De ene ouder is uit de ouderlijke macht ontzet. Ontheffing van de andere ouder is nodig om er voor te zorgen dat het kind geen contact meer heeft met de ontzette ouder.
Wat is ontzetting uit de ouderlijke macht?
Ontzetting uit de ouderlijke macht betekent, net als bij ontheffing, dat de ouder het gezag over het kind verliest. De grond waarop een ontzetting wordt opgelegd is echter anders dan bij ontheffing.
Ontzetting kan worden opgelegd als één van de volgende situaties aan de orde is:

De ouder maakt misbruik van zijn gezag of er is sprake van grove verwaarlozing van het kind.
De ouder vertoont slecht levensgedrag dat een zeer slechte invloed heeft op het kind (bijvoorbeeld bij ernstig verslaafde ouders of ouders die deelnemen aan criminele organisaties).
De ouder is veroordeeld voor een zedenmisdrijf met minderjarigen of andere misdrijven zoals mishandeling of ontvoering.
De ouder werkt de hulp die Bureau Jeugdzorg biedt opzettelijk en ernstig tegen.
Het kind woont elders en wordt aldaar opgevoed. De ouder eist of neemt het kind terug, waarbij het kind het gevaar loopt bedreigd te worden in zijn ontwikkeling.

Ontzetting uit de ouderlijke macht wordt vaak gezien als een straf of het gedrag dat de ouder laat zien.
Ontzetting kan worden uitgesproken op verzoek van de andere ouder, familieleden van het kind, de Raad voor de Kinderbescherming en het Openbaar Ministerie.

Wie neemt het gezag over het kind over tijdens ontheffing of ontzetting?
De rechtbank neemt de beslissing over ontheffing en ontzetting en benoemt een voogd. Het kan zijn dat de andere ouder (bijvoorbeeld in geval van scheiding) het gezag over het kind krijgt. Als dit niet mogelijk is kan een ander familielid tot voogd worden benoemd. Ook kan het zijn dat Bureau Jeugdzorg een voogd aanstelt.
Tijdens de ontzetting en ontheffing woont het kind bij de voogd. Dit kan zowel familie zijn als een pleeggezin. Ook is het mogelijk dat het kind wordt opgevangen in een in een speciale voorziening van de jeugdbescherming, zoals een internaat

Hoelang duurt een ontheffing of ontzetting?
De maatregel waarbij de ouder uit de ouderlijke macht wordt ontheven of ontzet is voor onbepaalde tijd. Hierdoor heeft ontheffing en ontzetting ook meer een permanent karakter.
De ontheffing of ontzetting van de ouder eindigt als het kind meerderjarig wordt. Daarnaast kan er ook een verzoek tot herstel van het gezag worden ingediend. De ouder of het kind zelf kunnen dit verzoek indienen.
Belangrijk hierbij is dat de grond waarop het gezag werd afgenomen niet meer aanwezig is.